Dongeng Karuhun (Nu Kapurba) Budi Daya 15

Ari hartina karuhun teh nya-eta anu jadi lantaran ngasalkeun "ayana" jas-mani jeung getih (rohaniah) urang, nya kitu deui ti Nur Ruhun (Wujud anu Maha Suci = nu murba) urang geus kasifatan ku kamurahan jeung kaasihan Anjeunna, buktina :

Roh urang kasifatan ku Kudrat (Pangawasa) nya tuluy boga Kabudayaan (kunst) ?

Roh urang kasifatan ku Iradat (Pangersa) nya tuluy boga Kadaek.

Roh urang kasifatan ku Ilmu (Uninga) nya tuluy boga Kanyaho.

Roh urang kasifatan ku Hayat (Hirup) nya tuluy boga Hurip.

Roh urang kasifatan ku Sama (Ngarungu) nya tuluy boga Ngadenge.

Roh urang kasifatan ku Basar (Ningali) nya tuluy boga Nenjo.

Roh urang kasifatan ku Kalam (Ngandika) nya tuluy boga Ngucap. 

Naha hiji bangsa bae anu ngabogaan JAS-mani jeung Roh anu kasifatan ku Kamurahan jeung Kaasihan Nu Ruhun (Gusti) teh ? ? ? . . . . . .

Ih, henteu ! ! ! Cindekna sakabeh kaayaan jeung anu ngajamannana estu kajadian ("ayana") teh make lantaran ti "Karuhun" bae . . . . . . Katerangannana kieu :

Moal urang jadi jelema, lamun karuhun urang lain jelema ! !

Moal jadi tangkal cau, lamun Karuhunna lain tangkal cau ! !

Ngan lebah kabudayaan, kadaek, kanyaho, hurip, denge, tenjo jeung ucapna eta asal kasifatan ku Nu Ruhun, nya Gusti nu Maha Suci tea . . . . . .

Keur naon gunana eta 7 sifat ti Nu Ruhun teh ?

Ari gunana mah nya-eta sangkan sakabeh mahluk nu geus ngarasa ngabogaan (diparabotan) ku ayana Jasmani nu ti Karuhunna jeung ROH-MANI-ROH-HIM (Kawelas-Kaasihan) ti nu Ruhun pek daraek netepan dina enggon-enggona jaradi mahluk, nyarumponan kana adegan sarta ngaran anu geus diaraku ku maranehna, saperti :

Kangaranan :

Tangkal cau, tangkalna, daunna, kembangna, buahna jeung sagala-galana kudu tetep "cau" . . . . . .

Kangaranan jelema, nya kitu keneh !! Geura netepan dina ngaraning jelema !!!! Geuning saur Karuhun aya kieu : "Geura pigawe pagawean sa-JATI-ning Manusa (nu tulen-tulenna ngaran manusa), Upama kieu :

Kecap :

"Karta nginum" . . . . . .

Sa'adatna, anu di-inum teh inumeun

Sah'adatna, nginumna kudu di kasungutkeun

Saha'datna, anu nginum ? . . . . . .Karta !!

Kakara nginumna teh nyumponan kana kecap "Mangeran kana bener sarta manutan kana rasa anu bener !!!

Ageman manusa oge ari samistina mah kudu kitu, nya-eta : "Syah-adat-ing Manusa tea". Nya-kitu deui pikeun "Mangeran ka Wujud anu Maha Suci jeung matut ka Rasa Nu Maha Suci", atuh kudu sing nyumponan kana kecap anu geus diucapkeun ku maranehannana da ari kecapna mah eta ngan beja ti batur . waktu urang keur tatanya !!!. . . . . . Ayeuna tinggal geura prak-keun ! Bisi kafiran !!! . . . . . .Naon ari kafiran teh?..... Ari kafiran, nya-eta : Kapan tadi geus diterangkeun "Urang ti Nu Ruhun jeung ti Karuhun geus dimodalan parabot : Kabudayaan, Kadaek, Kanyaho, Hirup, Denge, Tenjo jeung Ucap, tah eta parabot geura gawekeun, sangkan ngawujud sarta nyumponan kana kecap anu geus diucapkeun ku urang tea. Lamun teu digawekeun mah atuh tangtu kafirannana "kapan hayang jati naha atuh teu daek digawe ???"

Ku lantaran eta, loba conto dina waktu ieu loba anu ngaharamkeun kana kabudayaan Karuhun urang, sedeng eta anu ngaharamkeun teh lolobana bangsa urang keneh, sedeng maranehannana enggon-enggoning ngaharamkeun kana kabudayaan karuhunna teh kalolobaannana teu puguh ujung puhunna, naha pang disebut teu puguh ujung puhunna ? Pangna disebut teu puguh ujung puhunna teh ku lantaran maranehannana ana ditanya naon maksudna karuhun urang urang boga kabudayaan kitu ? Saperti : "Ngawayang, Wawacan, Mantun jeung sajaba ti eta" anu ngandung siloka baris hartikeuneun ahli warisna ...... Maranehannana tuluy ngajawab "euweuh dina hadisna" !!! jeung teu meunang ku agama ! Nya ari babakuna mah teu nyahoeun kana kabudayaan karuhunna !

Har, kutan aya agama atawa dirigama anu ngalarang kana kabudayaan (kunst) karuhunna salah sahiji bangsa anu nuju kana kahadean pikeun kasalametan sakabeh bangsa jeung ngarukunkeun kamanusaannana ???? Bener aya larangan waktu K.N. s.a.w ka urang Arab ! Baheula anu sok daraek nyarembah kana A-allahan, Arca, jeung sajaba ti eta, nepikeu anu ngabogaan gambar oge cenah dilarang lantaran tina kasaean Kanjeng Nabi ....... Tapi di urang mah tara nyembah kana wayang, jeung eta teh kapan dadamelan Wali anu ngislamkeun tanah Jawa cenah, sarta ngandung siloka anu parenting pisan keur hartikeuneun bangsana anu resep nyungsi kasucian batinna sarta keur kasalametannana mahluk kalawan teu mandang basa jeung bangsana !!! Tah ku lantaran eta sok asa teu kaharti sanggeusna nyaraho kana kitab anu dianggap hade bet tuluy loba cekcok, mending mun tara sok kitu haram kieu haram mah. Padahal anu haram mah, nya-eta anu kafiran, nu tara daraek marake nu asal ti karuhunna jeung ti Nu Ruhun tea pikeun nyarungsi sarta sing nepi ka bisa ngawujudkeun beunangna tatanya ti bangsa sejen atawa bangsana sorangan.

Kumaha Syahadat teh? Kumaha Jatina Syahadat teh ? Sing sa-adatna kumaha nu nekadkeun Mangeran ka Allah jeung nu nekadkeun Manut ka Rasullulah teh ? Naha arek putus ku ngalimahna bae ? Moal di Syah-keun ti nu diucapkeun ku urang teh sing nepi ka ngawujudna ?  Saha datna anu kudu Mangeran jeung manut teh ? Lain urang ? Geura prak atuh, da ngan ayeuna, waktu urang keur di dunya, anu kudu daek migawe pagawean anu harade pikeun kasalametan mahluk sakabeh teh ? .............

Solatna, sajabana ti nu biasa dijalankeun, nya-eta nu lima waktu tea, naha teu pantes lamun urang heug daek nurutan kabudayaan karuhun ? Geuning bejana ari karuhun sok aya kieu : Lahirna urang dikudukeun daek sumembah ka indung-bapana, guruna jeung ratuna". ari pangna kudu daek nyembah, teu aya lian lantaran urang kudu rumasa, kapan jas-mani jeung roh urang ari lantaran mah ari lantaran mah asal ti Anjeunna.

Sarta sabalikna ulah umangkeuh geus jadi wong alim, sarta ka indung-bapa nganggap wong dolim, kapan ari nyaho mah boga kolot teh dolim,  pang-Mijahankeun atuh ! jeung omat ulah rek Mijah boga hayang ditukeuran ku dunya baranana . . .

Sumembahna ka Pangeran, atuh anu puguh ! Wujudkeun beubeunangan urang tatanya teh, ti bangsa naon bae, asal anu harade sarta kaharti, anu nyarungsi kana sifat ka-Allahan ! Pikeun neangan Jati-ning Solat dibarengan ku migawe laku lampah anu harade sarta nyumponan kana kecap anu geus diucapkeun ku urang sangkan merenah dina enggon-enggoning nyebut (ngaku geus bisa nyembah ka Allah), dibarengan deui ku daek ngarasa asal lantaran ti indung-bapa, geus kitu geura daek nembongkeun karumasaannana . . .

Wuluna: Leungeun ulah dipake ngawujudkeun laku lampah anu goreng, sungut ulah dipake ngomong anu teu pantes, beungeut sing manis, ceuli kudu dipake ngadenge jeung panon geura dipake nenjo, ana geus kadenge sarta geus katenjo geura pake milih mana nu hade geura lampahkeun, anu goreng keur tundaeun, ari ngadenge goong parunggu atawa nenjo babi mah meureun moal haram, sugan anu haram teh pangrungu anu goreng (carita tukang tipu) nu maksudna arek usaha wungkul ! Jeung lamun urang nenjo babi mah sugan moal haram-haram teuing, haram soteh lamun urang jadi jelema anu laku lampah jiga babi ! Embun-embunan sing katetepan ku pamilih anu bener, suku ulah dipake migawe jeung sabangsana.

Tah eta nasehat karuhun !!! Naha ulah dipake ??? Naha beresih kalakuan teh putus ku beresihna cai bae ? Meuereun ari beresihna jas-mani nya bener ku cai, jeung kawelas kaasihan Pangeran mah kudu ku laku lampah anu berdasar welas asih ka papadana deui ...... Nya hadena mah “hade lampah, beresih cai”.

Zakat-fitrahna, sajabana ti anu lumbrah; turutan deui bae karuhun, nya-eta cenah karuhun mah sok daraek tutulung ka nu butuh, tatalang ka nu susah, nganteur ka nu keu’eung jeung sok nuduhkeun ka nu teu nyaho kajeun ka bangsa naon oge, kajeun ka nu tara sambeang oge, kajeun anjing budug ti jarian oge, asal ulah rek nyilakakeun bae; komo ari ka indung-bapa mah : Ulah abong-abong sok sambeang ka indung-bapana oge sapedah ku tara sambeang tea mani teu daek ngaku-ngaku acan, pajar teh anjing cenah ! Samrukna sapedah kahalangan ku teu sambeang teh ulah (teu kudu ditulungan), malah saur karuhun mah : Eta nu sok kitu ngaranna “akal koja” (ulah mere, hayangna dibere bae) jeung cenah jaman karuhun mah ana tutulung teh tara agul jeung tara dina hiji bulan bae, malah salawasna bae, satungtung gumelar dilahir kuduna kitu.

Puasana, sajabana ti nu lumbrah; karuhun mah ana fa’na kana per’elmuan (kana pamanggihna) nepikeun ka lali kana dahar lali sare, lali kana sagala-galana, estu junun ka nu hiji, tapi lain lali owah akal, saperti ngaco, lain poho ka indung-bapa, ngomong lain cara anu kasurupan, cara si Dadap kasurupan ku sukma si Ali, lain; tapi ku fa’nana tea, estu jauh tina sipat anu teu difanakeun, deukeut rasana jauh sareatna, paingan cenah tara jauh ti rasana, beda deui jeung si Dadap anu kasurupan tea, ana puasa teh samemehna “pek” sok gancang nanyakeun bukana heula. Cindekna rarasaannana teh geus deukeut jeung kadaharan bae. Atuh ana kitu mah paingan si Dadap jauh rasana. Alias teu pati eling. Atuh moal bisa “Salim soleh” (sabar-tawekal). Atuh moal nyaangan batur (mamaleman). Moal boga rasa rumasa ka Karuhun jeung Nu Ruhunna? Naha moal lebaran kituh ? Naha arek munggah jadi hiji jeung si Ali anu aya dina tangkal palem bae.

Munggah Hajina ? Sajabana ti nu biasa; urang oge kudu munggah jadi hiji jeung sifat-sifat anu harade, da urang oge kasifatan ku sifat-sifat anu harade, nya-eta: Roh urang kapanjingan (kapurba) ku sifat : Kudrat buktina geus boga kabudayaan, ku Iradat bukti boga kadaek, ku Ilmu bukti boga kanyaho, ku Hayat bukti boga hurip, ku Sama bukti boga ngadenge, ku Basar bukti boga nenjo jeung ku Kalam bukti boga ucap ..... Keur naon eta teh ? ..... Kapan cenah hayang ngawujudkeun hade, sangkan engke bisa nyentraal kana sagarana hade? .... Geura prak atuh digawe, meumpeung parabot cukup keneh, anggahota meumpeung kumplit, nasehat pikeun nyungsi kahadean saeutik-eutikeun enggeus nyaho, meujeuhna geura prak digawe, naha arek iraha deui atuh ? lamun henteu arek ayeuna ? sugan mohal ari arek dipupusti keretas jeung tulisannana bae mah, da henteu rek nyembah ka keretas jeung tulisannana. Tadi mah diajar nulis jeung maca soteh nya-eta kuhayang nyaho sarta ngaharti kana kitab-kitab anu cenah nerangkeun katerangan Agama jeung ngudukeun kumaha para Nabi ka umatna teh ? Ku lantaran kitu atuh ari geus ngarti mah wajib tea dijalankeunnana ari matak mawa kana kasalametan mah, jeung wajib deui ongkoh daek ngabejaan ka nu acan nyarahoeun, saperti : “Nu lantaran kamiskinan heug teu bogaeun ongkos keur tatanya, anu jarahat, anu disebut kafir tea jeung sabangsana” ulah dipojok, tapi lamun nyaho geura pek omekeun. Kapan sok “Kul Hu”, bejakeun kanu teu nyahoeun atuh, ari urang geus nyaho mah !

Katerang pribadi nu ringkes : “S a n g k a n  h a d e”

Sa-adat-na : Nu rek kumawula parabotna kudu aya, kudu ka saha nya kumawula teh, kudu kumaha prak-prakannana jeung ka saha nya manut teh ?

Sah-adat-na : Migawe sagala pagawean ku anggahotana nurutkeun nanaon (sagala) parentah panutannana jeung ulah ngalelewe, sabab eta sarua jeung ngahinakeun kana rasana sorangan.

Saha-datna ? Sakabeh mahluk, anu ngarasa kudu rumasa.

Syahadatna : Nekadkeun Mangeran ka Wujud nu Maha Suci jeung Manut ka Rasul nu Maha Suci.

Kudu Solat, Sabab eta padamelan Rasulullah ari sababna anu uninga kana Wujud anu Maha Suci anging Rasul Anjeunna.

Kudu Netepan ...... Sing saha anu rumasa ka-aya-an rasa nu asal ti Rasulullah, daraek netepan, mun manusa kudu katetepan ku ka-manusa-annana sabab mun manusa laku lampahna nirca, eta sarua bae jeung henteu netepan (mun tangkal cau tea mah buwahan kadu)

Kudu Sembah-hyang ...... Sembah Karuhun urang ! Karana mohal aya urang lamun teu dilantaranan ku ayana karuhun! Saha nyatana Karuhun teh! Tah indung jeung bapa!!! Tah eta guru, tah eta raatu, nya-eta wong attu, nya-eta wong atua karo! Nu ngayuga ka urang beurang jeung peuting! Nu ngawarah urang! Nu hese cape, malah loba nu teu bisa netepan, lantaran ku ngurus urang tea, ulan ngahina atuh ka kolot upama kolot urang teu bisa netepan! Anggur fijahan kadinyah! (pang-nobatankeun!) Kuebankeun kahewanan urang, peuncit kasatoan urang, waktuna tuluy pake migawe kamanusa-an, kolot teh tangtu sukaeun jigana sanajan geus aya di aherat oge anu tangtu milu bungahna! Sindirna : Ngarukunkeun ramo lima nu ti kenca jeung katuhu, diacungkeun bari tungkuus aya di aherat oge anu tangtu milu bungahna! Sindirna : Ngarukunkeun ramo lima nu ti kenca jeung katuhu, diacungkeun bari tungkul tanda ayaanda aya panghormatna sanggeus ngacung eta panghormatna sanggeus ngacung eta ramo dibalikkeun kana tungtung irung mawa harti yen dina diri teh estu kapurba ku anu Ruhun (Gusti=Hyang Agung?), kade ulah dianggap sanghyang Dewa bisi aya nu ngaharamkeun! ....

Tadi oge aya cenah “Saha anu daek sumujud ka kolotna eta sarua jeung sumujud kana dirina, saha nu sumujud kana dirina (lamun manusa ngagem kamanusa-an) eta sarua jeung sumujud ka Wujud-Na”

Kudu Sambiyan : Sugan cageur kudu bageur. Sugan ngeunah kudu genah, lamun hade eta kade (ati-ati) lantaran ayeuna lamun arek nyiar hade sok manggih goreng, kitu oge “lolobana” ......... Mun urang cukup kudu nyukup. Elingkeun salawasna ceuk Jawana : Heneng-hening-hawas lan heling.

Ulah salah paham, ieu katerangan pribadi “sajabana” tina Solat biasa.

Zakat-Fitrahna : Tulung anu butuh, Talang anu susah, Anteur nu keueung, Tuduhkeun anu teu nyaho.

Puasana : Sing bisa ngarasakeun

Beubeunangan sakola, beubeunangan masantren, beubeunangan tatanya ti bangsa sejen sumawon ti bangsa sorangan geura prak atuh parigawe sangkan ngawujud sacara anu geus diparentahkeun pikeun nyungsi ngaranin, hade sagala-galana. Sarta sabalikna ulah nepi ka jadi loba nyieun goreng kasasama hirup ............

Sing Munggah Haji jadi hiji dina Kahadean nya-eta sangkan ka purba ku nu Maha Suci.